Według tradycji wielkanocny poniedziałek nazywany jest śmigusem-dyngusem, lub po prostu lanym poniedziałkiem. Przez lata tego dnia gospodarze wychodzili na pola święcili je, a panie oblewane były przez panów wodą.
Śmigusem dawniej nazywano zwyczaj polewania wodą w wielkanocny poniedziałek. Wywodził się on prawdopodobnie z pogańskiej tradycji żegnania zimy i obrzędami, które zapewniać miały urodzaj. Dyngus natomiast to rodzaj datków, jaki gospodynie ofiarowały mężczyznom przychodzącym drugiego dnia świąt, składając życzenia i recytując wiersze dotyczące męki pańskiej. W zamian otrzymywali oni najczęściej pieczywo, jaja czy wędliny.
Lany Poniedziałek jest dziś traktowany jako forma zabawy i niewiele ma wspólnego z dawnymi tradycjami. Oblewanie się wodą nie jest typowo polską tradycją. Zwyczaj ten znany jest również na Morawach, Słowacji i niektórych regionach zachodniej Ukrainy. Z czasem tę tradycję przejęli również Węgrzy.
fot. M.JAC