Andrzej Styczyński: Kanał im. Kaczyńskiego

W maju 1930r wódz Stalin wykreślił na mapie kreskę łączącą Morze Białe z Bałtykiem i wydal rozkaz, że w tym miejscu ma powstać kanał nazwany później Kanałem Białomorskim im. Stalina. Termin wykonania Stalin określił na 2 lata. Najważniejszym celem budowy kanału nie było skrócenie drogi wodnej ani względy ekonomiczne ale „walka z naturą” i pokazanie wielkości ZSRR.

Trasa kanału była skrajnie trudna, różnica poziomów wynosi 103 m. Aby zapewnić żeglugę, konieczne było postawienie ok. 100 obiektów inżynieryjnych, w tym 19 śluz, 49 tam i 15 zapór. Wykopano ponad 227 kilometrów kanału, z czego 37 km w litej skale.

Kanał budowali więźniowie których sprowadzono z obozów pracy. Musieli oni wykopać 21 mln m sześc. ziemi i 2,5 mln m sześc. skał za pomocą głównie prymitywnych ręcznych narzędzi jak drewniane szpadle, piły, kilofy, taczki, młoty samodzielnie wykonywane z kawałków żelaza. Kamienie wynoszono ręcznie lub wywożono prymitywnymi wozami z kołami z pni drzew.

Przy budowie kanału pracowało ok 200 tysięcy ludzi z czego ok 25 tysięcy zmarło z powodu chorób i ciężkich warunków pracy.

Budowie kanału towarzyszyła propaganda, która przedstawiała niewolniczą pracę jako „pieriekowkę” (przekuwanie) świadomości przestępców i wrogów politycznych. Więźniowie cały czas słyszeli z megafonów pieśni chwalące socjalistyczną pracę i czytali gazetę „Pieriekowska”. Brygady agitacyjne jeździły z występami wzdłuż trasy kanału. Specjalnie przygotowani więźniowie opowiadali o „przemianie świadomości, jaka w nich nastąpiła na skutek wytężonej pracy na rzecz socjalizmu”.

Z powodu zbyt małej głębokości (3-4m) kanał nie odegrał poważniejszej roli w gospodarce. Zresztą przez połowę roku jest zamarznięty. Zmarnowany wysiłek tysięcy ludzi, zmarnowane pieniądze.