Wideo: Platforma lęgowa dla rybołowów

Rybołów (Pandion haliaetus)
Rybołów jest jednym z najrzadszych krajowych gatunków ptaków szponiastych, którego liczebność populacji lęgowej w ostatnich latach wynosi około 30 par, co kwalifikuje go jako gatunek zagrożony na Czerwonej Liście Ptaków Polski. Dużą winę za ten stan ponosi kłusownictwo (właściciele stawów hodowlanych) i wycinka starych drzew gniazdowych. W Polsce stosuje się też niski wiek rębności dla sosny, wynoszący aktualnie 80-120 lat, podczas gdy średni wiek drzew gniazdowych to 155 lat. Warunkiem gniazdowania rybołowa jest dostępność czystych zbiorników wodnych, będących jego żerowiskami oraz starodrzewi (głównie sosnowych).

Wśród ptaków nie ma doskonalszego rybaka nad rybołowa i chociaż mewy czy bielik również łowią ryby rzucając się z powietrza, nigdy nie nurkują tak głęboko i z tak dużą zdobyczą. Rybołów uderza na rybę zawsze w kierunku, w którym ona płynie, wbijając dwa pazury po prawej i dwa po lewej stronie grzbietu. Czasem złapie rybę zbyt dużą jak na delikatną budowę i ciężar rybołowa ( zaledwie 1,5 kg przy rozpiętości skrzydeł ok 170 cm). Wówczas wciąga go ona pod wodę i rybołów ginie. Największe zapotrzebowanie na pokarm występuje u młodych dorastających ptaków- ok 450 g, to więcej niż zjadają dziennie osobniki dorosłe.

Rybołów żywi się głównie rybami , bardzo rzadko drobnymi ssakami, ptakami, gadami, płazami, czy bezkręgowcami. Dlatego też nie jest mile widzianym mieszkańcem stawów hodowlanych, choć przebywa u nas krótko, tylko między kwietniem a wrześniem. Zazwyczaj w październiku odlatuje na południe Afryki.

W celu ochrony rybołowów ważne jest pozostawianie starych drzew na skrajach lasów oraz montaż platform lęgowych na drzewach lub słupach energetycznych. W Niemczech takie działania przynoszą efekty i obecnie szacuje się liczebność osobników lęgowych na ok 700 par, a po drugiej stronie Bałtyku ponad 4000 par. Montaż platform na słupach jest bardzo skomplikowany, wymaga odpowiedniego sprzętu, przeszkolonych montenerów oraz wyłączenia napięcia w liniach energetycznych, ale jest skuteczny. W Niemczech 1/3 gniazd to właśnie gniazda na słupach. W naszym kraju Komitet Ochrony Orłów monitoruje ilość lęgowych osobników i koordynuje działania takie jak montaż platform w wielu nadleśnictwach w kraju. Prowadzone są też rozmowy i współpraca z właścicielami stawów, nad którymi zaobserwowano pary tych ptaków. Za ich zgodą montuje się platformy na stawach, dzięki którym może wzrosnąć populacja rybołowa. Miłośnicy tych ptaków mają możliwość obserwacji rybołowów przez kamery online, które znacznie ułatwiają monitoring zachowań, daty przylotów, gody, walki o gniazdo, odpieranie ataków drapieżników oraz doboru pokarmu (preferowanych gatunków ryb).