„Jedynie prawda jest ciekawa”, czyli co ze 100-leciem OSP Nowy Świat

100- lecie OSP Nowy Świat

Liczne publikacje poświęcone dziejom poszczególnych jednostek strażackich są dowodem na doniosłą rolę Ochotniczych Straży Pożarnych w życiu społecznym miast i wsi. W okresie międzywojennym były one powołane nie tylko do walki z plagą pożarów, ale także organizowały społeczność lokalną w zakresie działalności politycznej, społecznej, kulturalno-oświatowej i gospodarczej. Szczególnym autorytetem cieszyły się w małych miejscowościach, gdzie często były jedyną organizacją działającą na rzecz ogółu.

Tym bardziej cenna jest wierność strażackiej tradycji i pamięć o założycielach jednostki, o jej historii. Wyrażane szczególnie podczas okrągłych jubileuszy działalności OSP. Jakże wielkie zdziwienie ogarnęło mnie, gdy dowiedziałem się, że wraz z gminno-parafialnymi dożynkami w Nowym Świecie w gminie Tuliszków hucznie będzie obchodzony jubileusz 100-lecia miejscowej OSP. Jak najbardziej, rzecz godna podziwu, gdyby nie jeden bardzo istotny szczegół. Będąc bowiem w posiadaniu materiałów z archiwów państwowych, w tym kopii oryginalnych dokumentów założycielskich jednostki, przecierałem oczy ze zdumienia wiedząc, że jednostka ta została założona w 1925 r., a tegoroczne obchody to de facto nic innego jak obchody jej 94-lecia. Skąd ten rażący błąd? Być może zbyt pochopne powołanie się na pamięć najstarszych osób z miejscowości, która niestety często nie wytrzymuje konfrontacji z dokumentami, dodajmy z kilku źródeł. Szkoda, że wcześniej nikt nie zwrócił się do mnie z pytaniem, czy istnieją jakieś dokumenty dotyczące OSP Nowy Świat, wiedząc, że dziejami straży zajmuje się od kilku lat, czego efektem są opracowania o OSP Tuliszków i OSP Grzymiszew.

Jako historyk i badacz dziejów naszej Małej Ojczyzny postanowiłem więc napisać kilka słów o początkach jednostki w Nowym Świecie. Liczne obowiązki nie pozwoliły mi bowiem, abym pojawił się na tym niecodziennym „jubileuszu” osobiście.

O jednostce OSP w Nowym Świecie w monografii jednostek z powiatu tureckiego autorstwa Bartosza Stachowiaka napisano następująco: „niestety żadne dokumenty świadczące o rozwoju jednostki, budowie remizy oraz zakupach czynionych przez poszczególne zarządy straży nie zachowały się. Z tego względu nie została odtworzona historia niniejszej jednostki”. W zasobie archiwów państwowych w Poznaniu i Koninie znajduje się jednak dokumentacja pozwalająca odtworzyć działalność Ochotniczej Straży Pożarnej w Nowym Świecie w okresie międzywojennym. W znanych mi zespołach strażackich odnalazłem m.in. prawie kompletne protokoły walnych zebrań, częściowo zachowane protokoły posiedzeń zarządu, dziennik czynności, wykazy członków czynnych i wspierających, korespondencję, raporty o pożarach czy roczne sprawozdania z działalności. Informacji o początkach straży dostarczyły mi także akta Oddziału Powiatowego OSP w Koninie.

Przejdźmy do faktów.

Ochotnicza Straż Pożarna w Nowym Świecie została założona 25 maja 1925 r. W skład komitetu założycielskiego weszli Michał Sobański, Jan Adamkiewicz, Adam Pilarczyk, Edward Gulczyński, Michał Ślugaj, Stanisław Lipski i Adam Stencel. Jednak już podczas pierwszego spotkania organizacyjnego do straży zapisało się kilkanaście kolejnych osób: Wit Kudła, Adam Pilarczyk, Stanisław Nowak, Jan Osajda, Zygmunt Osajda, Józef Macuda, Stanisław Lipski, Władysław Błażejewski, Ignacy Sopel, Piotr Kacprzak, Władysław Gulczyński, Ignacy Grabara, Antoni Wegner i Bartłomiej Kruczkowski.

Formalnie OSP Nowy Świat rozpoczęła swoją działalność 3 stycznia 1926 r. Odbyło się wówczas pierwsze walne zebranie członków, które dokonało wyboru władz jednostki. W wyniku przeprowadzonych wyborów ukonstytuował się następujący zarząd w składzie: Roman Nowaczyk (prezes), Józef Kłossowski (wiceprezes), Michał Sobański (skarbnik), Feliks Reszkiewicz (sekretarz), Władysław Gulczyński (członek), Adam Stencel (członek), Michał Ślugaj (zastępca członka), Edward Kacprzak (zastępca członka). Na naczelnika został wybrany Jan Adamkiewicz, pomocnikiem został: Wit Kudła, natomiast gospodarzem – Stanisław Nowak. Na pierwszym zebraniu zarządu podjęto uchwałę m.in. o przygotowaniu drewna na budowę remizy i zakupieniu sztandaru. W maju 1927 r. rozpoczęto budowę drewnianej, piętrowej remizy krytej papą. Budowa została ukończona w 1928 roku, jednak jednostka popadła w długi finansowe i znalazła się w ciężkiej sytuacji materialnej.

Pod koniec 1930 r. straż nabyła żelazny beczkowóz dwukołowy. W świetle prowadzonego od 1927 roku dziennika czynności straży wiemy, że jednostka do 1939 r. wyjeżdżała do pożarów co najmniej 18 razy.

To kilka faktów z dziejów OSP, które oparto na oryginalnych dokumentach przechowywanych w archiwach państwowych. Zdecydowanie dzieje jednostki zasługują na bardziej dogłębne opracowanie.

Czy w świetle powyższego w 2025 r. OSP Nowy Świat będzie obchodzić ponownie, tym razem, właściwy jubileusz 100-lecia jednostki, czy też nadal błędnie jako datę założenia podawany będzie rok 1919? Pamiętajmy, Józef Mackiewicz pisał, że „jedynie PRAWDA jest ciekawa”.

Wit Bryliński
Historyk, regionalista

Dobra: Mieszkaniec Kawęczyna podrzucił śmieci na G...
Władysławów: Sportowy duch wśród druhów, czyli Gmi...

Podobne wpisy

 

Komentarze

Umieść swój komentarz jako pierwszy!
Gość
czwartek, 28 marca 2024

Zdjęcie captcha

Redakcja:

Redaktor: Katarzyna Błaszczyk

Kwiatowa 24, 62-700 Turek
Telefon: 508 220 173
e-Mail:
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.,
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.