Wybory prezydenckie 2020. Czy powinniśmy głosować 10 maja?

Gdy 5 lutego Marszałek Sejmu Elżbieta Witek zarządziła wybory prezydenckie na 10 maja mówiło się już o epidemii koronawirusa. Jednakże nikt wówczas nie przypuszczał, że dojdzie do ogłoszenia stanu epidemii na terenie całej Polski. Rząd podjął środki ostrożności wprowadzając m.in. zakaz organizowania imprez, zakaz zgromadzeń czy też zakaz przemieszczania za wyjątkiem sytuacji niezbędnych.

Mimo tych wielu restrykcji, które wydają się być w pełni zrozumiałe w obliczu walki z koronawirsuem, nie zdecydowano się dotąd na odwołanie najważniejszego wydarzenia politycznego 2020 roku, jakim niewątpliwie są wybory prezydenckie. 10 maja miliony Polaków wciąż mają iść do urn. Niektórzy komentatorzy alarmują, że nie powinny się one odbyć. Wskazuje się kilka głównych powodów.

Najważniejszym z nim jest troska o zdrowie i życie wyborców. Skoro obecnie dla bezpieczeństwa nie można spotykać się w więcej niż 2 osoby, to czy w maju bezpiecznie będzie przeprowadzenie głosowania w lokalach wyborczych, gdzie przecież często gromadzą się tłumy ludzi. Zagrożenie zarażeniem będzie także dla członków komisji wyborczych. Doświadczenia z Francji, gdzie niedawno odbyły się wybory lokalne pokazują, że jest to bardzo niebezpieczne. W kraju nad Loarą odnotowano gwałtowny wzrost zachorowań wśród osób zaangażowanych w procedurę głosowania oraz wolontariuszy w sztabach wyborczych.

Należy zwrócić uwagę, że istotą każdych wyborów jest kampania wyborcza je poprzedzająca. Obecnie jej prowadzenie jest skrajnie utrudnione. Praktycznie tylko jeden kandydat – urzędujący Prezydent – może ją prowadzić. Pozostali zostali zepchnięci na margines, z możliwością zabiegania o głosy jedynie w Internecie. Zresztą, gdy dyskurs publiczny zorientowany jest z wiadomych względów jedynie na koronawirusa, nie da się prowadzić merytorycznej kampanii, w której kandydaci przedstawią swoje pomysły na 5-letnią kadencję. Nadto niektórzy z nich, jak Małgorzata Kidawa-Błońska, wprost poinformowali, że zawieszają swoją kampanię.

Wybory z definicji mają być powszechne, a więc możliwość udziału w nich powinny mieć wszystkie osoby po ukończeniu 18 roku życia bez żadnych ograniczeń. Stan epidemii niewątpliwie wpłynie na decyzję o udaniu się obywateli do urn, co z kolei przełoży się na bardzo niską frekwencje. Organizowanie wyborów w takich warunkach może być naruszeniem zasady demokratycznego państwa prawnego. Wprawdzie parlament podjął starania, żeby rozszerzyć możliwość glosowania korespondencyjnego, ale proponowane zmiany i sposób ich przeprowadzenia budzą poważne konstytucyjne wątpliwości.

Na dzień dzisiejszy władze państwowe uspokajają, że termin wyborów nie jest zagrożony. Niemniej jednak w zderzeniu dwóch wartości, tj. demokracji i zdrowia całego społeczeństwa, pierwsza z nich musi bezwzględnie ustąpić. Każdy ma prawo do swojego bezpieczeństwa, ale ma też prawo do decydowania o życiu politycznym kraju, którego jest obywatelem. Najpełniej może to zrobić uczestnicząc w wyborach, których przeprowadzenie 10 maja jest co najmniej dyskusyjne..